De Sovjet-Unie merkte al gauw dat zij zich met haar inval in Afghanistan in een wespennest had gestoken. Zij had gedacht aan een korte en krachtige operatie, die beperkt zou blijven tot het ondersteunen van de Afghaanse strijdkrachten. De werkelijkheid was echter dat de aanvankelijk gestuurde 85.000 militairen niet genoeg bleken te zijn; het troepenplafond ging omhoog naar 120.000. In maart 1980 bleek dat een defensieve opzet niet zou werken. Er was een groot offensief nodig om de opmars van de rebellen tot staan te brengen. De strijd bleek militair niet beslist te kunnen worden: Karmal en de Afghaanse strijdkrachten zouden nooit op eigen kracht kunnen overleven. In april 1980 stond al in een intern Sovjet-memorandum te lezen dat er al teveel in Afghanistan was geïnvesteerd om het nu verloren te laten gaan. De gebrachte offers zouden in dat geval tevergeefs zijn geweest (met dit argument verdedigden Frankrijk en daarna de VS indertijd ook hun blijvende aanwezigheid in Vietnam).
De trojka in Moskou slaagde er in om de gelederen gesloten te houden en een heroverweging door het Politbureau van het genomen besluit te voorkomen. Er kwamen steeds meer kritische reacties vanuit de partij, de academische wereld, en de strijdkrachten (waaronder ook van militairen die in Afghanistan aan de strijd hadden meegenomen). Bij deze reacties speelden ook de kritische en negatieve signalen uit het buitenland een rol. De intelligentsia werd echter gewantrouwd en minister van defensie Ustinov onderdrukte de signalen van zijn topmilitairen die aangaven dat er geen militaire oplossing was. Er was een stammenstrijd gaande tussen de partij, de KGB, defensie en buitenlandse zaken – die elk hun eigen rapportagekanalen hadden. De adviseurs van de partij gaven in hun rapporten over bezoeken aan Afghanistan geflatteerde en rooskleurige beelden over de daar bereikte resultaten. De regering begon, net als de Amerikaanse regering in het geval van Vietnam, tegen zichzelf te liegen. In juni 1980 werden in een speciale vergadering van het Centrale Comité de invasie en de blijvende aanwezigheid van Sovjet-militairen in Afghanistan bekrachtigd. Er was eigenlijk ook geen alternatief. Het in de steek laten van het regime in Kaboel zou de reputatie van de Sovjet-Unie als betrouwbare bondgenoot voor haar cliëntstaten beschadigen. Die betrouwbaarheid stond op het spel en er waren kapers op de kust: de VS of China zouden de rol van beschermheer kunnen overnemen. Het doet allemaal aan Vietnam denken. Het troepenplafond en het aantal gesneuvelden waren echter vier maal zo klein als die van de VS.
In het begin van 1981 begon ook in de trojka de twijfel toe te slaan. Ustinov luisterde eindelijk naar zijn commandanten en schreef een brief aan het Politbureau dat er geen militaire oplossing was. Hij kreeg daar echter geen steun voor en de brief is nooit voor het Politbureau geagendeerd. De leiders zagen in dat een als beperkt en tijdelijk bedoelde ingreep nu uitgelopen was op een complete oorlog. Moskou begon open te staan voor bemiddeling door de VN en voor overleg met Pakistan, dat de Moedjahedien steunde. Er begonnen onderhandelingen in Genève. Maar achter Pakistan stond de VS, en deze was onder Reagan niet geneigd om de Sovjet-Unie te hulp te komen. Zij gunde de Sovjet-Unie geen eervolle aftocht maar alleen een afdruipen met de staart tussen de benen na een smadelijke nederlaag of een fiasco. De Sovjet-Unie had het immers de VS ook niet gemakkelijk gemaakt bij de aftocht uit Vietnam.
Bij zijn aantreden was het Gorbatsjov al duidelijk dat de Sovjet-Unie Afghanistan moest verlaten. Zij zou anders geen kredieten en technologie uit het westen krijgen. Deze waren broodnodig om de noodzakelijke politieke en economische hervormingen een kans van slagen te geven. Wat er zou gebeuren als de hardliners het weer voor het zeggen kregen, kon hij aan de VS zien. Maar wat was de juiste exit-strategie? Was een bevriend regime in Kaboel een minimale voorwaarde, of zou een neutraal bewind in Afghanistan ook voldoende kunnen zijn?
De VS maakte het haar mededinger ook niet gemakkelijk. Binnen twee weken na de invasie breidde Carter de wapenleveranties aan de rebellen via Pakistan uit. Het ging om forse bedragen: van 122 miljoen dollar in 1982 tot 630 miljoen in 1987. Moest daar ook modern wapentuig bij, zoals de Stinger luchtdoelraket? In 1983 vestigde de VS-ambassadeur in Pakistan al de aandacht op de mogelijkheden om met dit wapen het luchtoverwicht van de Sovjets uit te schakelen. Door dit overwicht waren grote delen van Afghanistan ontvolkt en meer dan een kwart van de bevolking was op de vlucht geslagen. Ook de rebellen zelf begonnen om de moderne luchtdoelraketten te vragen, maar Pakistan werkte nog niet mee uit angst voor een strafexpeditie van de Sovjet-Unie tegen het eigen grondgebied. Ook Reagan voelde er nog niet voor om hightech wapens aan de Moedjahedien te leveren. Pakistan wilde wel druk op de Afghaanse ketel houden, maar deze niet laten overkoken.
In november 1984 veranderde Zia ul-Haq van mening en begon hij om Stingers te vragen. Hij schatte het gevaar van een strafexpeditie van de Sovjet-Unie tegen Pakistan niet hoog meer in; de Sovjets hadden in Afghanistan de handen al vol. Het ondersteunen van anticommunistische vrijheidsstrijders stond hoog op de agenda van het Amerikaanse Congres. De Moedjahedien stonden onder zware druk van de gevechtshelikopters van de Sovjets en er was eigenlijk geen goed alternatief voor de Stinger.
Op 27 maart 1985 ondertekende Reagan het National Security Decision Directive 166, waarin het toekomstige beleid van de VS voor Afghanistan werd vastgesteld. De militaire effectiviteit van het Afghaanse verzet moest verbeterd worden. Er diende meer politieke coördinatie te komen tussen de diverse groepen van strijders. De doeleinden moesten duidelijk omschreven zijn met een meetbare effectiviteit. Het beheer van de bevoorrading en de bestrijding van de corruptie waren belangrijk. Het is duidelijk: de maakbaarheidswaan was aan de Amerikaanse kant even groot als die in de Sovjet-Unie. In een geheime bijlage bij het document werd duidelijk gemaakt dat het niet slechts de bedoeling was om de Sovjet-Unie onder druk te zetten maar om haar tot de aftocht te dwingen. De Pakistaanse strijdkrachten hadden inmiddels de beschikking gekregen over moderne luchtafweerraketten.
De JCS en de CIA waren tegen het leveren van Stingers aan de Afghaanse rebellen. Er waren weinig van deze wapens beschikbaar en de technologie mocht niet in handen van de Sovjets vallen, want dan zou de verdediging van Europa tegen een aanval van de Sovjet-Unie (de JCS beschouwden dat als hun voornaamste taak) veel moeilijker worden. Via een lek in Griekenland was de Sovjet-Unie echter al van de details van het wapen op de hoogte. De productie van de Stinger kon na overleg met de fabrikant worden verhoogd. Er bleef nog zorg over de rebellen: zouden zij de wapens niet aan derden doorverkopen, bijvoorbeeld aan Iran? Nadat Zia rechtstreeks om Stingers voor de rebellen vroeg, gaf minister van defensie Weinberger zijn verzet op en hakte Reagan in maart 1986 de knoop door. Op 25 september 1986 vuurden de Afghaanse rebellen hun eerste vijf Stingers af en haalden daarmee drie gevechtshelikopters van de Sovjet-Unie neer.
De Stinger kwam te laat om in Afghanistan de doorslag te kunnen geven. De Sovjets vlogen gewoon hoger om het nieuwe wapen te ontwijken. In november 1986 werd het besluit tot de terugtocht uit Afghanistan genomen. Op 15 februari 1989 verlieten de laatste Sovjet-militairen het land. Net als de VS had nu ook de Sovjet-Unie een veteranenprobleem. In Afghanistan laaide de burgeroorlog op. In april 1992 stortte het bewind in en werd het vervangen door islamitische leiders. De Sovjet-Unie was vertrokken en Washington had nu geen belangstelling meer. Pakistan domineerde het speelveld en hielp in 1996 de Taliban in Afghanistan aan de macht. Er heerste een terreurbewind in Kaboel en Afghanistan werd een centrum van drugshandel en internationaal terrorisme, alles in naam van de Islam. De VS had een nieuwe vijand aan wie zij de schuld voor het eigen falen in de schoenen kon schuiven. En de CIA kreeg achteraf gelijk. Veel van de aan de rebellen geleverde Stingers kwamen via Afghanistan of Pakistan op de illegale wapenmarkt terecht. Een opkoopprogramma van de CIA werkte averechts omdat het een prijsopdrijvend effect had, waardoor de illegale handel in het wapen nog lucratiever werd.
De boosaardige Sovjet-Unie die in Afghanistan haar agressieve bedoelingen toonde en doorstoten wilde naar de Perzische Golf: het was het zoveelste voorbeeld van dreigingsinflatie en vormt nog steeds een hardnekkige mythe van de Koude Oorlog.
Diederik denkt dwars 