Een eervolle aftocht?

Opiniepeilingen in de VS wezen uit dat men genoeg had van de oorlog, zelfs als dat tot een instorten van het regime van Thieu zou leiden. Deze was in 1971 herkozen tot president nadat zijn mededingers ervan hadden afgezien zich kandidaat te stellen; zij verwachtten dat de corrupte Thieu de verkiezingen zou manipuleren. De uitslag was daarna weinig verrassend: Thieu kreeg 94% van de uitgebrachte stemmen. Nixon en Kissinger zagen in dat de Amerikaanse strijd in Zuid-Vietnam (en daarmee Zuid-Vietnam zelf) een verloren zaak was. In september 1972 lieten zij de eis vallen dat tegelijkertijd met de Amerikaanse aftocht ook de Noord-Vietnamese strijdkrachten uit Zuid-Vietnam moesten worden teruggetrokken. Deze eis was immers niet realistisch en niet afdwingbaar. Nixon en Kissinger dachten in 1969 al aan een “fatsoenlijke tussenpoos” (decent interval) die moest liggen tussen het einde van de militaire betrokkenheid van de VS en het instorten van Zuid-Vietnam. De Amerikaanse aftocht moest en zou eervol zijn.

Hanoi gokte er nog op dat Nixon niet herkozen zou worden en dat de Democratische duif McGovern de verkiezingen zou winnen. Deze was echter teveel buitenstaander om tegen Nixon een kans te maken. Via geheime contacten riep de VS Moskou en Beijing op om hun steun aan Hanoi te verminderen. Bij de vredesonderhandelingen in Parijs bereikten Kissinger en Le Duc Tho op 27 oktober 1972 overeenstemming. Hanoi liet de eis vallen dat de regering van Thieu moest opstappen. Thieu mocht deel uitmaken van een met de communisten en met neutrale politici te vormen tripartite commissie die op basis van unanimiteit verkiezingen zou gaan voorbereiden. De Vietnamese vertaling van de overeenkomst riep complicaties op. In het Engels was er sprake van een administrative structure, maar in het Vietnamees van een governmental structure. Thieu was niet geraadpleegd en lag (weer) dwars omdat de Noord-Vietnamese strijdkrachten zich niet uit Zuid-Vietnamees gebied zouden terugtrekken. Hij kwam met 69(!) amendementen. Kissinger was van mening dat Nixon de overeenkomst dan maar buiten Thieu om moest tekenen, maar Nixon wilde zijn bondgenoot niet laten vallen. Kissinger moest de overeenkomst openbreken, maar daar voelde Noord-Vietnam niet voor.

Nixon werd met grote meerderheid herkozen. Hij zag geen andere mogelijkheid dan het vergroten van de politieke druk op Zuid-Vietnam en het hervatten van de bombardementen op Noord-Vietnam. Deze keer waren de steden Hanoi en Haiphong het doelwit. De vrede die onder handbereik leek te liggen, was nu ver te zoeken: in de elf dagen na 18 december werden er meer bommen op Noord-Vietnam afgeworpen dan in de jaren 1969-1971. Deze bombardementen waren in de publieke opinie zeer omstreden. Politiek was de operatie riskant, want de Democraten hadden de meerderheid in het Congres en zij konden Nixons bloed wel drinken. Gedurende zijn eerste termijn had Nixon de grote irritatie van het Congres opgewekt vanwege zijn neiging de bevoegdheden van de president uit te breiden ten koste van die van het Congres: het imperial presidency. Wat had Nixon bijvoorbeeld geweten van de poging tot inbraak in het Democratische hoofdkwartier in het Watergate-gebouwencomplex op 17 juni 1972 en de pogingen om het onderzoek naar het misdrijf te frustreren?

Ook militair gezien was de operatie gevaarlijk: Noord-Vietnam wist precies welke restricties er bij de bombardementen golden en kon zijn luchtafweer bij de toegestane doelwitten concentreren. Het land had inmiddels SAM-raketten die de hoogvliegende B-52 bommenwerpers konden neerschieten. Radio Hanoi sprak natuurlijk wèl van ongelimiteerde bommentapijten. De bombardementen werden tijdens de kerstdagen opgeschort en op 29 december beëindigd. 15 B-52’s en 11 andere Amerikaanse vliegtuigen waren neergehaald. In Hanoi vielen 1.500 dodelijke slachtoffers te betreuren. Er was grote schade aan de infrastructuur, maar de woonwijken waren grotendeels gespaard gebleven.

Thieu boog onder de politieke druk en kreeg een geheime toezegging van Nixon dat de VS te hulp zou schieten als Hanoi de overeenkomst zou schenden. Noord-Vietnam raakte door de voorraad raketten heen. De onderhandelingen werden op 3 januari 1973 hervat: de dag waarop het Congres van reces terugkeerde. Op 27 januari werd een akkoord ondertekend dat slechts kosmetisch verschilde van wat in oktober al op tafel had gelegen. Op 29 maart 1973 was het terugtrekken van Amerikaanse militairen voltooid. Er bleef alleen een klein detachement mariniers om de VS-ambassade in Saigon te bewaken.

Gepubliceerd door dsdiederik

Emeritus predikant met liefde voor geschiedenis. Muzikaal taalkunstenaar. Schrijft over Koude Oorlog.

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

%d bloggers liken dit: