De Brits-Franse voorbereidingen van een gezamenlijke aanval op Egypte gingen langzaam maar zeker door. Prime minister Eden en zijn Franse collega Mollet meenden dat de VS de twee belangrijkste Europese bondgenoten niet zou schofferen en zich daarom afzijdig zou houden. Waar zij dit vertrouwen op baseerden, was echter niet bekend. Omdat de stabiliteit van de Jordaanse regering in gevaar kwam en Irak op Brits verzoek militairen in Jordanië legerde, voelde Israël zich in het nauw gebracht. Frankrijk zag nu de noodzaak om het UK in te lichten over de geheime samenwerking met de Israëli’s. In de Parijse voorstad Sèvres vonden van 22-24 oktober geheime onderhandelingen plaats tussen de Franse, Britse en Israelische regeringen.
De afspraak werd gemaakt en schriftelijk vastgelegd dat Israël op 29 oktober het Egyptische leger in de Sinaï zou aanvallen en oprukken in de richting van het Suezkanaal. Een dag later zouden de Britse en Franse regeringen een oproep doen om de vijandelijkheden te beëindigen. Israël en Egypte dienden hun strijdkrachten tien mijlen ten oosten resp. ten westen van het kanaal terug te trekken. Brits-Franse strijdkrachten zouden dan sleutelposities langs het kanaal innemen om de vrije doorvaart te garanderen. Als Egypte het ultimatum verwierp (dat was te verwachten, want waarom zou Nasser zijn strijdkrachten van zijn eigen grondgebied moeten terugtrekken?), dan zouden de Britten en Fransen het vuur op de Egyptische strijdkrachten openen en de kanaalzone weer innemen. Israël kreeg de vrije hand om de blokkade van Golf van Aqaba te doorbreken. Israël zou Jordanië niet aanvallen. Als Jordanië echter Israël aanviel, dan zouden de Britten hun bondgenoot Jordanië niet te hulp komen.
Strikt geheime afspraken. Binnen een week na de Suezcrisis had Time echter al een vermoeden van het bestaan van geheime afspraken tussen de drie regeringen: collusion. Eden ontkende in het Lagerhuis glashard dat het UK van te voren op de hoogte was van de Israëlische aanvalsplannen. Dat was niet conform de feiten. Het was echter moeilijk om hard te maken, omdat de Britse regering op aandrang van Eden alle documentatie (inclusief de door Eden aan Mollet gerichte brief waarin hij de afspraken van Sèvres namens de Britse regering ratificeerde!) had vernietigd. Het protocol van Sèvres en de brief van Eden aan Mollet waren echter ook in het bezit van de Israëlische premier Ben-Gurion. Deze documenten waren door de Britten niet te verdonkeremanen. De documenten uit het archief van Ben-Gurion zijn door een Israëlische onderzoeker in 1996 gepubliceerd. Mollet heeft dat vermoeden van samenspel niet bevestigd of ontkend; hij heeft uit loyaliteit aan Eden altijd gezwegen over Sèvres en de daar gemaakte afspraken.
Alleen ingewijden wisten van het plan om brand te stichten ten einde brandweer te kunnen spelen. De Amerikanen vermoedden, gezien de opbouw van strijdkrachten in het oostelijke gebied van de Middellandse Zee, dat er iets broeide. Hun aandacht werd echter in beslag genomen door de Hongaarse opstand en door de presidentsverkiezingen in november. Het UK had vlak voor het uitbreken van de vijandelijkheden zijn ambassadeur in Washington vervangen. Zijn opvolger was nog niet gearriveerd. Diplomatiek overleg op het hoogste niveau was niet mogelijk. De VS was door het spelletje van de drie regeringen volkomen verrast. Deze laatste stuiptrekking van het 19e-eeuwse kolonialisme zou zomaar de VS kunnen meeslepen in een confrontatie met de Sovjet-Unie. Het was nu aan Eisenhower zelf om via de telefoon in onvervalste kazernetaal aan Eden te zeggen hoe hij erover dacht…
De Israëli’s slaagden er in om via een bliksemcampagne, die op 29 oktober begon, hun militaire doelstelling te bereiken: de Egyptische strijdkrachten moesten zich uit de Sinaï op de Kanaalzone terugtrekken en de toegang tot de Golf van Aqaba was nu in Israëlische handen. De Israëlische commandanten te velde waren niet op de hoogte van het geheime politieke doel van de operatie. Zij rukten verder op dan volgens het plan nodig was en veroverden de Mitla-pas ten koste van zware verliezen. Nasser gaf uiteraard geen gehoor aan het Brits-Franse ultimatum om zijn strijdkrachten tien mijl ten westen van het kanaal terug te trekken; zijn troepen bevonden zich immers op Egyptisch grondgebied. Op 31 oktober begonnen de Britten en de Fransen luchtaanvallen op Egypte uit te voeren. Vanuit Londen hield Eden zich bezig met het micro-managen van de strijd: hij veranderde de doelwitten van de bommenwerpers en stelde een maximum aan het kaliber van de kanonnen die bij de artilleriebeschietingen mochten worden ingezet. Slechts op sterke aandrang van de Fransen werd de periode van tien dagen die voor luchtaanvallen gepland stond, ingekort en begon op 5 november de luchtlanding op Port Saïd, een dag later gevolgd door een invasie vanuit de zee (het was de eerste keer dat bij amfibische operaties helikopters werden ingezet). Nasser gaf opdracht om wapens te verspreiden onder de bevolking en zo een burgermilitie te vormen. Het resultaat was een stadsguerrilla, die de Brits-Franse opmars vertraagde. Zij slaagden er niet in om sleutelposities langs de gehele lengte van het kanaal in te nemen.
Al op de dag van de invasie werd de Brits-Franse strijdmacht ingehaald door een door Amerikaanse druk ingegeven opdracht tot staakt-het-vuren van Eden, die daarover geen overleg met zijn Franse bondgenoten gepleegd had. Nasser had over de gehele lengte van het kanaal schepen tot zinken laten brengen. De pijpleidingen vanuit Irak over Syrië naar de Middellandse Zee waren onklaar gemaakt. De scheepvaart was geblokkeerd en de oliestroom naar West-Europa was onderbroken. Saoedi-Arabië had een olieboycot tegen Frankrijk en het UK afgekondigd. Op militair en politiek gebied was de Brits-Franse expeditie op een fiasco uitgelopen. De Israëli’s hadden het er beter afgebracht.
De Sovjet-Unie wist haar rol in de eerste dagen van het conflict beperkt te houden. Zij sprak haar warme meeleven met Egypte uit, maar liet op 31 oktober haar militaire adviseurs uit Egypte naar Soedan uitwijken. De in Egypte gestationeerde Sovjet-bommenwerpers namen de wijk naar bases in Syrië. De Sovjets hadden hun handen vol aan het neerslaan van de Hongaarse opstand en hadden niet de mogelijkheid om in het gebied van de Middellandse Zee iets uit te richten. De VS had evenmin de mogelijkheid om Hongarije te hulp te komen; het land grensde aan geen enkel NATO-land. Ondanks alle retoriek van “bevrijding van onderdrukte volken” koos de VS voor een koers van niet-inmenging. Het was beter om niet door externe druk het risico te nemen dat de gede-Staliniseerde Chroesjtsjov zou moeten plaatsmaken voor een gere-Staliniseerde hardliner. Per slot van rekening had Chroesjtsjov de deur voor de ontwikkelingen naar meer ontspanning op een kier gezet.
Twee crisissituaties tegelijkertijd. Er is verder geen oorzakelijk verband tussen die twee in de zin dat de Sovjet-Unie van de verwarring in het westen gebruik maakte om in Hongarije haar gang te gaan. Zij zou sowieso, met of zonder Suezcrisis, in Hongarije ingegrepen hebben vanwege de noodzakelijke interne samenhang in het Oostblok. De Sovjet-Unie was niet op de hoogte van de verdeeldheid tussen de VS enerzijds en haar bondgenoten anderzijds. Zij kon zich met haar monolithische traditie niet voorstellen dat de Britten en de Fransen buiten de VS om of zelfs tegen haar in werkten. Het Westen marcheerde in de Sovjet-perceptie als één front op. Ingrijpen in Hongarije was al noodzakelijk en werd nu nog urgenter omdat de kans bestond dat de imperialisten hun opmars zouden voortzetten in de Oostbloklanden. De VS stond wat Hongarije betreft met lege handen, maar kon nu vanwege het Brits/Franse avontuur rond Suez zelfs geen propagandaslag slaan uit het Sovjet-ingrijpen in Hongarije: de ongebonden landen deden meer met de Sovjet-propaganda over Suez dan met de westerse propaganda over Hongarije. Van hun kant kwamen de Sovjets pas met het dreigement om kernraketten op Londen, Parijs en Tel Aviv af te vuren toen de crisis over het hoogtepunt heen was: Israël en Egypte hadden al met een staakt het-vuren ingestemd. Chroesjtsjov had die raketten op dat moment helemaal niet; hij speelde nucleaire blufpoker. Dulles was niet meer de enige die zich met nuclear brinkmanship bezig kon houden.
Diederik denkt dwars 