Truman gekozen

Toenemende spanningen (10 en slot)

Harry Truman stond in 1948 op de nominatie om zelf tot president gekozen te worden. Op het gebied van de buitenlandse politiek waren er geen grote tegenstellingen tussen Truman en zijn Republikeinse mededinger Dewey. Deze legde meer nadruk op het behoud van de Chinese afzetmarkt voor de VS. Truman onderstreepte de binnenlandse veiligheid tegenover de dreiging van het communisme. De verkiezingen waren spannend omdat de Democratische partij intern verdeeld was. Een progressieve vleugel onder leiding van Wallace wenste normalisering van de betrekkingen met de Sovjet-Unie. Conservatieve Democraten uit het zuiden (Dixiecrats) kwamen uit verzet tegen Trumans maatregelen tegen de rassenscheiding met een eigen kandidaat. Truman bestreed de Republikeinen als reactionairen, die een eventuele communistische revolutie in de VS in de hand zouden kunnen werken.

De verhouding tussen de Chicago Tribune en de regering van de VS lag gevoelig. Op 7 juni 1942 had de krant een bericht geplaatst over de zeeslag bij Midway. Het bericht liet doorschemeren dat de Amerikanen op de hoogte waren van de Japanse plannen. Het bericht bedreigde de nationale veiligheid want de VS had inderdaad de code van de Japanse vloot gebroken. Een correspondent van de krant had aan boord van een schip van de Navy een geheim radiobericht onder ogen gekregen. De president en de minister van marine waren woedend. Plannen tot vervolging van de krant gingen niet door omdat de Navy zelf haar veiligheidsprocedures niet op orde had. Een publiek proces tegen de krant maakte het risico van een veiligheidslek alleen maar groter. De krant had ook gelekt hoe Truman achter de rug van Marshall rechtstreeks contact wilde leggen met Stalin om een oplossing te vinden voor de blokkade van Berlijn.

Op 3 november 1948, de dag na de verkiezingen, kopte de Chicago Tribune: Dewey defeats Truman. De krant had Truman al een keer voor sufferd (nincompoop) uitgemaakt en was niet de enige waarbij Truman geen goed kon doen: 60% van de pers steunde de Republikeinen. Het Luce-blad Life had voor de verkiezingen een foto van Dewey op de cover gezet met de aankondiging: “de volgende president van de VS”. De Chicago Tribune had door een staking haar drukproces moeten aanpassen en was eerder ter perse gegaan dan gebruikelijk. Op dat moment waren alle verkiezingsuitslagen van de oostkust nog niet binnen. De krant vertrouwde op de opiniepeilingen en op de veteraan onder de correspondenten in Washington, Henning, die het al vaker bij het rechte eind had gehad bij de voorspelling van verkiezingsuitslagen.

Deze keer dus niet. Er waren al 150.000 kranten verkocht toen de Tribune onraad rook, de persen stopte en de kop aanpaste: Democrats Make Sweep of State Offices. Dat deden de Democraten inderdaad: zij wonnen niet alleen de race om het Witte Huis, maar ook de meerderheid in de beide kamers van het Congres. Er bestaat een beroemd geworden foto van Truman. Als winnaar van de verkiezingen was hij per trein op weg van Missouri naar Washington en hield op een station triomfantelijk de Chicago Tribune omhoog, met de oorspronkelijke kop duidelijk zichtbaar. Opiniepeilers zoals Gallup waren chagrijnig. Zelfs vijftig jaar na dato verklaarden zij dat zij destijds de stemming onder het Amerikaanse volk goed gepeild hadden, al was het bij de uitslag van de verkiezingen misgegaan. Voor de radio werd na het bekend worden van de uitslag de grap gemaakt – met een woordspeling op Gallup en gallop (galop) dat Truman de eerste president was die de verkiezingen in de galop verloren en op zijn slofjes gewonnen had: to lose in a Gallop and to win in a walk.

De inauguratie van Truman was de eerste die voor de tv uitgezonden werd. Marshall nam ontslag als minister van buitenlandse zaken en werd opgevolgd door Dean Acheson. Deze termijn van Trumans presidentschap zou overschaduwd worden door het verlies van het Amerikaanse atoommonopolie en het begin van de nucleaire wapenwedloop, de krampachtige heksenjacht op communisten onder leiding van senator Joseph McCarthy, en het plotseling uitbreken van de oorlog in Korea. Iedereen wist nu dat er een Koude Oorlog aan de gang was en wat het IJzeren Gordijn voorstelde. De wirwar van gebeurtenissen en feiten stonden nu in een interpretatiekader dat behulpzaam was bij het zoeken van een weg. Dit negatieve interpretatiekader is voor het overgrote deel aan Stalin te wijten.

Als Roosevelt echter Stalin minder als bondgenoot (uncle Joe) en meer als zakelijke partner had gepresenteerd, was voor het westen het ontstaan van de Koude Oorlog minder traumatisch geweest. Truman had het in dat geval gemakkelijker gehad dan met de werkelijke situatie: een kruiwagen vol vooruitgeschoven problemen die hij van Roosevelt geërfd had. Roosevelt is beroemd geworden, Truman nagenoeg vergeten. Ten onrechte.