Niet alleen de industrie en het militairendom deden hun voordeel met de mythe van de missile gap. De politiek deed dat ook. Vaderlandsliefde in een tijd van dreiging was een goed verkopend thema. Een van degenen die dat doorzag, was senator Jack Kennedy, de latere president. De missile gap was vanaf het begin een van zijn aandachtspunten. Op 14 augustus 1958 hield hij in de Senaat een redevoering waarin hij de president verweet dat deze aan een sluitende begroting de voorrang gaf boven de nationale veiligheid. Toen zijn Republikeinse mede-senatoren hem tot concreetheid uitdaagden (welke programma’s zou de VS dan moeten ontwikkelen en welk prijskaartje hangt daaraan?) moest Kennedy het antwoord schuldig blijven. De missile gap bleek echter een thema te zijn waarmee de Democraten bij de verkiezingen voor het Congres in 1958 konden scoren. Kennedy gebruikte het thema dus ook in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in 1960. Een risico met de begroting was immers beter dan een risico bij de nationale veiligheid. Kennedy had geen toegang tot het materiaal van de inlichtingendiensten en was niet op de hoogte van de interne debatten in de regering. Hij beriep zich op de publieke informatie, waaruit ieder weldenkend mens kon opmaken dat er een achterstand op het gebied van raketten was. Zo versterkte de mythe van de missile gap zichzelf. Toen Kennedy eenmaal de Democratische presidentskandidaat was, kreeg hij officiële briefings. Het is echter niet bekend hoe gedetailleerd deze briefings waren en welke rol de onderlinge verdeeldheid tussen de CIA en het Pentagon, dat het gevaar het liefst overdreef, daarbij speelde. Hoe dit ook zij: de missile gap en de noodzaak om meer aan defensie te doen, bleven een thema in de verkiezingen.
Na zijn aantreden als als president moest Kennedy de mythe gaan helpen bestrijden die hij zelf had geholpen te creëren. De nieuwe spionagesatellieten van de VS bestreken heel de Sovjet-Unie en lieten geen spoor zien van een opgevoerde rakettenproductie. Pas op 21 oktober 1961 verbrak de regering haar stilzwijgen. Voor de bekendmaking was een strategisch moment uitgekozen. De topontmoeting met Chroesjtsjov in juni in Wenen was voor de jonge president niet goed verlopen, en de permanente crisis rond Berlijn leverde nieuwe spanningen op. Kennedy koos voor het doorprikken van de mythe. In een toespraak bracht de onderminister van defensie het nieuws over de werkelijke krachtsverhoudingen naar buiten: er was wel degelijk een missile gap, maar deze viel in het voordeel van de VS uit. Zelfs door een verrassingsaanval van de Sovjet-Unie zou de VS niet vernietigd kunnen worden; ook in dat geval zou de VS voldoende middelen overhouden om de Sovjet-Unie helemaal van de kaart te vegen (second strike capability).
Het Amerikaanse nieuws over de missile gap sloeg in Moskou als een bom in. Chroesjtsjov kon het doorprikken van de mythe en de ontmaskering van zijn blufpoker niet op zich laten zitten. Op 30 oktober bracht de Sovjet-Unie boven Nova Zembla de grootste kernbom ooit tot ontploffing: een explosie van 50 megaton (50 miljard kilogram TNT). Technisch was het mogelijk geweest om de bom nog tweemaal zo krachtig te maken, maar dan zou de radioactieve neerslag (fallout) tot onaanvaardbare gevolgen voor de Sovjet-Unie hebben geleid. De lichtflits van de explosie was zichtbaar tot op een afstand van 1.000 kilometer. De ondergrondse schokgolf die tot in Nieuw-Zeeland werd geregistreerd, ging drie maal rond de aarde. Het is niet zeker of wapens van dit kaliber deel hebben uitgemaakt van het standaard kernwapenarsenaal van de Sovjet-Unie, of dat het hier om een “showmodel” ging waarmee Chroesjtsjov wilde aantonen dat de Sovjet-Unie ondanks de Amerikaanse onthullingen geen tweederangs mogendheid was. De zwaarste bom in het Amerikaanse kernwapenarsenaal was de helft kleiner: 25 megaton. Deskundigen wisten echter dat de Amerikanen vanwege de veel grotere trefzekerheid van hun raketten met wapens van een kleiner kaliber konden volstaan. De VS was daarom in staat om de bom van 25 megaton in haar arsenaal te vervangen door een bom van negen megaton. De Sovjets moesten een veel zwaarder kaliber kernwapens inzetten om hun achterstand op het gebied van precisienavigatie te compenseren. Ook dit spierballenvertoon van Chroesjtsjov was een vorm van blufpoker: hij had 50 megaton nodig om zijn zwakheid te compenseren.
Voor Kennedy was de missile gap een blok aan het been geworden. Zou hij er bij de verkiezingscampagne voor zijn tweede termijn als president last van krijgen, omdat hij politieke winst had gemaakt met behulp van een mythe? Hij liet zijn stafleden op het gebied van nationale veiligheid en defensie nog eens uitzoeken wat er precies aan de hand was geweest. Het resultaat was een aantal opgeleukte notities waarin missile gap een containerbegrip werd voor een groot aantal tekortkomingen op het gebied van defensie die onder Eisenhower waren ontstaan. Het ruiterlijk erkennen van een gemaakte fout en een welgemeend excuus aan Eisenhower konden er niet af. Kennedy was in dit opzicht een opportunist. Maar tot op het laatste moment van zijn leven, in de toespraak die hij in Dallas niet meer heeft mogen houden, is hij bezig geweest met het thema van nationale veiligheid.
De cijfers werden door de verkeerde verhalen omgebogen. En de militairen raakten de tel kwijt. Daarover de volgende keer.
Diederik denkt dwars 